آشنایی با تمدن مایا در پادکست فارسی کشورگرافی
اگه اپیزود مکزیک | جشن مردگان پادکست فارسی کشورگرافی رو توی کست باکس یا هرجای دیگه گوش داده باشین در مورد سرخ پوست هایی که تمدن پیشرفته و بزرگ مایا ها رو تشکیل دادن صحبت کردیم. قوم مایا از مشهورترین قبایل سرخپوست مکزیک بودن، معمولاً شهرهاشون رو تو دل جنگلای بارانی می‌ساختن. محل زندگی و فعالیت مایاها حدود جنوبی کشور مکزیک و سرتاسر گواتمالا و والسالوادر رو شامل میشد. قوم مایا یکی از تمدن‌های بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی تو دوران پیشاکلمبی بود، که دست‌آوردهای خیلی چشمگیری تو هنر، معماری، ستاره‌شناسی و ریاضیات داشت. الان هم گروه‌هایی از اقوام مایا تو مکزیک و گواتمالا زندگی میکنن. مایاها با بهره‌گیری از تمدن‌های گذشته خود مثل اولمک تونستن بین سال‌های ۲۵۰ تا ۹۰۰ بعد از میلاد تمدنی عظیم رو تو آمریکای مرکزی پایه‌گذاری کنن که عصر طلایی مایا محسوب میشه و در اون سال ها مایاها به اوج توانمندی و درخشش خود رسیدن. دولت-شهرهای بزرگ پدید اومد و شهرهایی مانند تیکال ساخته شد. در اون دوران تخمین زده می‌شود که نزدیک به دو میلیون نفر در محدوده مایا نشین به سر می‌بردند که یکصد هزار نفرشون ساکن شهر تیکال بودن. بیشتر بناهای ساخته‌شده، بجز خانه‌ها و امکانات شهری نظیر آبراهه‌ها، به بناهای عظیم و فاخر مذهبی مربوط میشد. شهرهای باشکوهی مانند کوپان، چیچن ایتزا، تیکال، تئوتیهواکان و پالنکه در منطقه یوکاتان پدید اومد. در این دوره بود که به‌کارگیری طلا در مناسبت‌های مذهبی و نیز جهت آرایش و تزیین رایج شد.
در این دوره سطح زندگی و کیفیت زندگی در شهرهای مایا به بهترین حالت خود رسیده بود. پیروزی‌های نظامیان مایا در نبرد با اقوام همسایه و شهرهای خارج از قلمرو و فراوانی آذوقه و امکانات که ناشی از تدبیر طبقه حاکم بر جامعه بود نوعی رفاه نسبی رو برای جامعه مایاها پدیدآورده بود. از سوی دیگر بازرگانی بین سواحل دور و نزدیک و وجود راه‌های پیاده‌رو بسیار طولانی میان شهرها زمینه رو برای پیشرفت این قوم در دوره کلاسیک فراهم آورده بود. در این دوره بیش از یکصد شهر بزرگ و کوچک پدید اومد که البته گاهی ساختن یک شهر جدید برابر بود با تخلیه یک شهر دیگه اما با این وجود سرعت شهرسازی و مهارت مایاها در طراحی سیستم‌های مورد نیاز برای شهرهای بزرگ از شاخصه‌های بارزشون در میان دیگر اقوام آمریکای باستان محسوب میشد. بهترین و بااهمیت‌ترین شناسه‌های تمدن مایا در خلال دوره کلاسیک چهار اصل اون بود که عبارت بودند از مذهب، هنر، معماری و جامعه مایاخا.
این قوم به گویش‌های زیاد زبان مایایی حرف میزدن و یه نوع خط ابتدایی هیروگلیفی هم داشتن که آثاری رو با اون خط نوشتن. مایاها به یکباره تمدن و شهرهای عظیمشون رو رها کردن و به دامن کوهستان‌ها پناه بردن، که دلیل این اتفاق به خاطر از بین رفتن آثار مکتوب اون دوره و طرح نظریات مختلف هنوز مشخص نیست. جمعیت مایاهای امروزی که از بازماندههان فرمانرواهای دوران باستان آمریکای مرکزی هستن، حدود هفت میلیون نفره، که بیشتر تو جنوب مکزیک و نواحی کوهستانی گواتمالا و بلیز زندگی میکنن.
نزدیک به سه هزار سال مناطق آمریکای مرکزی محل زندگی تمدن‌های پیشرفته سرخ‌پوستی بودن. اما تو سال ۱۵۱۹ تمدن‌های بومی مکزیک از طرف اسپانیاییا مورد حمله قرار گرفتن. اسپانیایی ها با استفاده از سلاح‌های آتشین تونستن تمدن‌های آزتک، مایا و اولمک رو تو مکزیک شکست بدن و این کشور رو به تصرف خودشون دربیارن.
یه فکت از طرف کشورگرافی داشته باشید که اون بَتمنی که همه ما می‌شناسیم، یه شخصیت کاملا اصیل نیست؛ چون درواقع نسخه‌ای باستانی از این ابرقهرمان محبوب وجود داره. این بتمن اصیل‌تر که از خدایان مورد احترام قوم مایا بود، اسمش کاماسوتز بود.
کاماسوتز تو زبان کیچی (که از گویش‌های مردم مایاس) به‌معنی «خفاش مرگه». کاماسوتز تو حدود سال ۲۰۰ ق.م پرستیده میشد و تو اساطیر مایا عمدتا به‌صورت مردی با بدن و بال‌های خفاش، با صورتی نقاب‌پوش به تصویر کشیده شده.
جالبه که کاماسوتز تو کتابای کامیک ظاهر شده، اما نه تو مجموعه کامیک‌های بتمن، بلکه درواقع به‌عنوان دشمن «پسر جهنمی (Hellboy)» تو کتابای کامیک و فیلمای این مجموعه ظاهر شده.
