پادکست چیست؟ یک پادکست خوب چه ویژگی هایی دارد؟
پادکست یا Podcast به فایلهای صوتی میگن که روی سرورهای مشخصی مثل لیسبین، انکر یا ناملیک آپلود میشن و این سرور ها یک آدرس یا همون فید RSS تولید میکنن. شما میتونید به کمک برنامه‌هایی که برای گوش دادن به پادکست طراحی شده‌اند مثل کست باکس، آپل پادکست، گوگل پادکست، ناملیک و ... که تعدادشون هم کم نیست مشترکِ آنها بشوید یا اصطلاحاً Subscribe کنید و پادکست های مورد علاقه خودتو رو گوش کنید.
همچنین اگه علاقه ای به گوش کردن بصورت آنلاین ندارید یا اینکه همه جا اینترنت در دسترستون نیست مثل زمان رانندگی امکان دانلود پادکست هم برای شما وجود داره و میتونید پادکست هارو بصورت آفلاین گوش کنید.
. این روش ارائهٔ محتوا در سال ۲۰۰۴ محبوبیت و گسترش یافت و به اون رادیوی اینترنتی هم گفته میشه.
واژه پادکست
واژهٔ پادکست از اشتراک واژه‌های iPod (آی‌پاد) و broadcasting (پخش گسترده) بوجود اومده. هر چند عده‌ای هم پادکست را سرواژه کلمات (Personal On-Demand Narrowcasting)می‌دونن که واژه NarrowCasting به معنی ارسال محدود در مقابل broadcasting به معنی ارسال به صورت کلان به کار رفته. واژه‌نامهٔ جدید آمریکایی آکسفورد واژهٔ پادکست رو برترین واژهٔ سال نامیده. این لغتنامه تعریف لغوی این واژه رو نیز بدین شکل آورده:
«برنامه‌ای رادیویی یا مشابه که دیجیتالی ضبط شده و جهت بارگیری برای دستگاه‌های شخصی پخش صدا در اینترنت گذاشته می‌شود.»
پادکست یه راه آسون برای دستیابی به برنامه‌های دیجیتالی موجود در اینترنت و پخش اون‌ها در زمان و مکان دلخواهه. پادکست در همه دستگاه‌های پخش موسیقی دیجیتال قابل شنیدنه و از اون تحت نام‌های «بلاگ کَست» و «آدیو بِلاگ» نیز یاد میشه.
تاریخچه پادکست
این روش با افزایش محبوبیت دستگاه پخش موسیقی دیجیتالی آی‌پاد به عنوان روشی آسون برای به اشتراک گذاشتن محتویات صوتی از طریق اینترنت، به‌وجود اومد.
اولین بار مفهوم<enclosure> در فید RSS در اکتبر سال ۲۰۰۰ توسط تریستان لوئیس به صورت اولیه مطرح شد. بعد به صورتی متفاوت توسط دیو واینر یکی از نویسنده‌های فرمت RSS اجرا شد؛ و در بحث با آدام کوری منجر به عامل enclosure یا ضمیمه شد. این عامل جدید در آراس‌اس ۰٫۹۲ این امکان رو می‌داد که نشانی پرونده‌های صوتی تصویری منتقل بشه و گیرنده اون رو درجا باز کنه. مشتری این امکان جدید وبلاگ‌های صوتی بودن؛ ولی این امکان جدید به سرعت رواج پیدا نکرد. تا اینکه در سال ۲۰۰۱ این امکان در نرم‌افزار وبلاگ‌نویسیRadio Userland به عنوان یک مؤلفه ارسال و دریافت فایل‌ها اضافه شد و تنها چیزی که برای رسیدن به یک پادکست کم داشت خودکار کردن این عمل بود.
این روش وبلاگ نویسی تا سال ۲۰۰۳ پیشرفت کرد و وبلاگ‌نویسی رو به سمت جدیدی برد. نمونه‌ای تأثیرگذار استفاده از این فناوری در وبلاگ کریستوفر لیدون نویسنده سابق نیویورک تایمز بود. در اکتبر سال ۲۰۰۳ بود که اولین بار از iTunes برای انتقال محتوای آراس‌اس به آی‌پاد استفاده شد. آدام کوری برنامه‌ای برای انتقال از آراس‌اس به آی‌پاد ارائه کرد که iPodder نام داشت.
در فوریه ۲۰۰۴ بن همرسلی در روزنامه گاردین مقاله‌ای نوشت که در اون به کار لیدون اشاره می‌کرد برای شرح این کار کلمات مختلفی بکار برد که در بین اون پادکست هم به چشم می‌خورد. به این ترتیب اولین استفاده از این کلمه توسط بن همرسلی بود. کم‌کم تولید کدهایی مانند iPodder در بین برنامه نویسان با مجوزهای آزاد جی‌پی‌ال گسترش پیدا کرد. یافته‌های موتورهای جستجوگر از عبارت Podcast در سال ۲۰۰۴ به سرعت زیاد شد. بعد از این وبسایت‌ها و ابزارهای مختلف با موضوع پادکست گسترش پیدا کرد.
وبسایت‌های خبری مثل BBC برنامه‌های رادیویی با کمک پادکست راه‌اندازی کردند؛ و شرکت اپل امکان دریافت پادکست رو به نرم‌افزار iTunes افزود و در سال ۲۰۰۵ نسل جدیدی از آی‌پادها با قابلیت پخش فیلم به بازار ارائه شد. در اواخر سال ۲۰۰۵ دستگاه‌های بازی قابل حمل شرکت سونی هم از آراس‌اس ۲٫۰ پشتیبانی می‌کرد.
نرم افزارهای پخش پادکست فارسی
تعداد کمی از اپلیکیشن های پخش پادکست هستند که بصورت تخصصی فقط برای فارسی زبان ها درست شدن و تمرکز شون فقط به پادکست های فارسی دادن. که می توان فقط از آن اپلیکیشین ها به تمام پادکست های فارسی دسترسی پیدا کرد. اپلیکیشن های زیپاد٫ ناملیک و شنوتو تنها اپلیکیشن های پخش پادکست فارسی هستن.
گسترش و محبوبیت پادکست ها
در سال ۲۰۰۴ گسترش و محبوبیت این پدیده به حدی بوده‌است که حتی کاخ سفید هم تعدادی از سخنرانی‌های جرج بوش رو به صورت پادکست آماده کرده و روی وبگاه رئیس‌جمهور آمریکا قرار داد.
از اون طرف با انتشار یک پروندهٔ آوایی بر روی وبگاه ناسا که در اون یکی از متخصصین - استیو رابینسون - حاضر در فضاپیمای دیسکاوری راجع به مأموریت این سفینه توضیح می‌داد ، رسانه‌ها با هیجان بسیار از «اولین پادکست ارسال شده از خارج از زمین» و «راهیابی پادپخش‌گری به منظومهٔ شمسی» نوشتن.
ویژگی‌های پادکست
پادکستینگ نیز مانند روش‌های دیگر ارائهٔ محتویات رسانه‌ای بر روی اینترنت(به‌عنوان مثال پخش رادیویی و Online Audio/Video streaming) از ارسال پرونده استفاده می‌کند. اما پادکستینگ دارای چند تفاوت عمده با این روش‌هاست:
- پادکستینگ بر خلاف سایر روش‌های ارائه محتوای صوتی که به روش Push Technology کار می‌کنند، بر اساس روش Pull Technology است. یعنی، در این روش، مصرف‌کننده بر اساس تقاضای مشخص خود، به محتوای وب دسترسی دارد و مانند رادیو، مطالب به او تحویل داده نمی‌شود بلکه او آنها را بر اساس نیاز خود تحویل می‌گیرد.
- در این روش، مصرف‌کننده محتوای مورد نظر را توسط دستگاه‌های پخش غیر از رایانه نیز استفاده می‌کند و در زمان استفاده، لزوماً نیازی به دسترسی به کامپیوتر نیست. معمولاً دستگاه‌هایی که می‌توان پادپخش‌ها را روی آنها شنید، همان دستگاه‌های پخش موسیقی دیجیتال هستند که عموماً بسیار کوچک و قابل حمل هستند. در نتیجه کاربر در هر زمان و مکانی قادر به استفاده از محتوای صوتی خواهد بود.
- محتوا پس از دریافت از اینترنت، بدون نیاز به ارتباط با اینترنت، قابل استفاده خواهد بود در حالی که در سایر روش‌ها، نیاز به حفظ ارتباط اینترنتی برای استفاده از محتوا وجود دارد.
- در این روش، امکان شنیدن هر بخش از محتوا، جلو و عقب بردن آن، شنیدن محدودهٔ خاص از محتوا و سایر کنترل‌ها از طرف کاربر ممکن است. کاربر به هر تعداد بار که بخواهد می‌تواند محتوا را گوش دهد در حالی که در رادیو اینترنتی، چنین امکانی به خودی خود وجود ندارد.
- در این روش، نیازی به مراجعه به وبگاه‌های مختلف برای دسترسی به انواع محتویات نیست و با تنظیم نرم‌افزار و افزودن نشانی پادپخش موردنظر به فهرست، کپی محتوا به رایانه و در نهایت به دستگاه پخش آن به‌طور اتوماتیک انجام شده و کاربر همیشه آخرین و جدیدترین اطلاعات را در دستگاه پخش مختوای صوتی خود خواهد داشت.
